کد مطلب:22227 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

حب اهل بيت را تعريف كنيد. حب عملي چيست؟

ابتدا بايد معناي حب روشن شود و سپس تعريف حب اهل بيت و ائمه اطهار(ع). حب؛ يعني رغبت و ميل انسان به چيزي اگر اين ميل باطني و رغبت دل به چيزي شديد و قوي شود آنراعشق مي نامند (با استفاده از مجمع البحرين، طريحي، ج 2، ماده حبب) تعريف حب اهل بيت(ع) را بايد از خود روايات اخذ كرد در روايتي، رسول اكرم(ص)مي فرمايند: {Hلا يؤمن احدكم حتي اكون احب اليه من ولده و والده و الناس اجمعين H} {Mهيچكس از شماها ايمان ندارد مگر اين كه من نزد او از فرزندانش و پدرش و همه مردم محبوب تر باشم.M} {V(ميزان الحكمه، ج 2، ص 236، ر 3197) V}. حضرت ابتدا اصل ايمان را مشروحاً به حب خود مي دانند و سپس در ضمن آن حب خود را توضيح مي دهند در روايتي ديگر حضرت براي حب خود مرتبه بالاتري را مي فرمايند: {Hلايومن عبد حتي اكون احب اليه من نفسه و يكون عترتي احب اليه من عترته و يكون اهلي احب اليه من اهله و يكون ذاتي احب اليه من ذاته H}؛{M هيچ بنده اي ايمان ندارد مگر اين كه من نزد او از خودش محبوب تر باشم و ذريه من پيش او از ذريه خودش محبوب تر باشد واهل من پيش او از اهل خودش محبوب تر باشد و ذات من پيش او از ذات خودش محبوب تر باشد.M} {V(همان، ر 3199) V}. در اين روايت هم حضرت شرط ايمان را حب خود و اهل بيت خود مي دانند و هم تنها به مرتبه پايين حب اكتفا نمي كنند بلكه مرتبه بالاي آن را مي فرمايند زيرا يك انسان طبيعي و عادي خودش پيش خودش از همه محبوب تر است سپس فرزندان و سپس نزديكان ولي انسان فوق طبيعي وقتي در حب كسي به مرتبه بالاي آن مي رسد آن كس را بر خود و فرزندان و نزديكان و همه ترجيح مي دهد و اين همان مرتبه شديد و قوي حب است كه به آن عشق مي نامند بنابراين حب اهل بيت و ائمه اطهار(ع) بايد در اين حد اعلي باشد و اگر هر اندازه از اين حد پايين تر باشد به همان اندازه ايمان نقص و كاستي دارد به عبارت ديگر درجات ايمان با درجات حب پيامبر اكرم واهل بيت(ع) سنجيده مي شود. حب عملي اهل بيت(ع) امام محمد باقر(ع) مي فرمايند: {Hيا جابر بلغ شيعتي عني السلام و اعلمهم انه لا قرابه بينا و بين الله غزوجل و لا يتقرب اليه الا بالطاعة يا جابر من اطاع الله و احبنافهو ولينا و من عصي الله لم ينفعه حبناH} {Mاي جابر از طرف من به شيعه من سلام برسان و به آنهااعلام كن كه هيچ قرابت وخويشاوندي بين ما و خداي عزوجل نيست و فقط با طاعت و بندگي به درگاه الهي تقرب جسته مي شود اي جابر هر كس اطاعت خدا را كند و (همراه آن) به مامحبت ورزد و دوست و محب ما مي باشد و هركس معصيت خدا را كند حب ما برايش نافع نمي باشد.M} {V(همان، ص 238، ر 3211) V}. بنابراين اولين شرط حب اهل بيت(ع) اطاعت حق تعالي وپرهيز از گناه مي باشد ممكن است درجه پايين محبت يعني همان ميل باطني و رغبت دروني را داشته باشد ولي عملاً اهل معصيت هم باشد چنين حبي سود بخش نيست. (لازم به يادآوري است معصيت هاي اتفاقي كه بعدش توبه هم باشد باعث نمي شود كه حب اهل بيت(ع) سودي نبخشد.) روايتي از حضرت علي كه مي فرمايند: {Hانا مع رسول الله(ص)و معي عترتي علي الحوض، فمن ارادنا فليأخذ بقولنا و ليعمل بعلمنا....H}؛{M من با رسول الله(ص) در حالي كه عترت من هم با من هستند بر حوض (كوثر) اشراف داريم پس هر كس ما را مي خواهد هم بايد گفتار ما را بگيرد و هم عمل ما را عمل كند....M}»، {V(همان، ر 3212) V}. بنابراين اين حب بايد در عمل متجلي شود. {Tراه هاي عملي كسب حب اهل بيت(ع): T} 1- معرفت اهل بيت(ع): در سايه معرفت امام به كمالات و ويژگي هاي منحصر به امام بيشتر واقف مي گرديم و اين وقوف خود فطرتاً شيفتگي و محبت نسبت به اهل بيت(ع) را در پي دارد. امام صادق(ع) مي فرمايند: {Hالامام علم بين الله عزوجل و بين خلقه، فمن عرفه كان مومناً و من انكره كان كافراًH}؛ {Mامام آن شاخص (و دليل و راهنماي) آشكار است كه بين خداي عزوجل و خلقش قرار گرفته، پس هر كس او را شناخت مؤمن مي گردد و هر كس او را انكار كرد (و نشناخت) كافر مي گرددM}»، {V(همان، ج 1، ص 170، ر 839) V}. مؤمن بودن فرع بر شناختن امام است از طرفي ايمان عين حب و بغض است امام محمد باقر(ع) مي فرمايند: {Hالايمان حب و بغض H}؛{M ايمان حب و بغض است M}»، {V(همان، ج 2، ص 214، ر 3095) V}. حب به تمامي خوبي ها و كمالات و... و بغض از همه بدي ها، كژي ها و... پس در پرتو شناخت و معرفت ايمان حاصل مي شود و ايمان هم جز حب و بغض نيست. نتيجه اين مي شود كه يكي از راه هاي عملي مهم كسب حب اهل بيت(ع) معرفت آن بزرگواران است. 2- اطاعت از اهل بيت(ع): اگر كسي شناخت لازم و كافي به اهل بيت(ع) پيدا كرد اطاعت از آنان را بر خود لازم مي داند ولي گاهي شناخت در آن حد بالا نيست در اين صورت چه بسا نسبت به اوامر آنان عصيان شود، عصيان هم به هر اندازه باشد به همان اندازه كدورت و بغض مي آورد. كدورت و بغض هم ضد صفا و حب است، پس هر اندازه نسبت به اوامر آنان عصيان شود به همان اندازه بغض و كدورت نسبت به آنان در دل ايجاد مي شود و برعكس هر اندازه نسبت به اوامر آنان اطاعت شود به همان اندازه حب و صفا به آنان دل را فرا مي گيرد. امام رضا(ع) مي فرمايند: {Hاللهم اني اسئلك... العمل الذي يبلغني حبك...H}؛ {Mالها! از تو آن عملي را مسألت مي كنم كه حب خودت را به من برساندM}»، {V(همان، ر 3093) V}. بنابراين يكي از راه هاي عملي وصول به حب اصل عمل و طاعت عملي مي باشد. 3- توسل با حال: در سايه شناخت امام مي فهميم همه چيزمان به امام وابسته است. واسطه فيض و كمال و همه چيزمان امام مي باشد {V(براي آشنايي بيشتر ترجمه زيارت جامعه كبيره را مطالعه كنيد)V} اگر توسل بعد از شناخت و با حال همراه باشد ترنم عاجزانه و عاشقانه اي است كه حب را در دل بيش از پيش مي پروراند. 4- تولي و تبري: دو اصلي كه با حب اهل بيت(ع) تأثير متقابل دارند؛ يعني، حب اهل بيت(ع) تولي (و دوستي با دوستان خدا و آنان) و تبري (و بي زاري از دشمنان خدا و آنان) را مي آورد و تولي و تبري هم محبت اهل بيت(ع) را در پي دارد. براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- فلسفه امامت، دكتر يحيي يثربي 2- رهبران بزرگ، آيت الله مكارم شيرازي